Prokuratura nadzoruje śledztwa.dochodzenia w sprawach publicznoskargowych. Są to przestępstwa uznawane za na tyle poważne, że państwo polskie bierze na siebie ciężar odpowiedzialności za zgromadzenie dowodów, przygotowanie aktu oskarżenia i doprowadzenie do ukarania sprawcy.
Działając na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie prokuratorzy:
- Mogą brać udział w pracach zespołów interdyscyplinarnych
- Nadzorują prowadzenie śledztwa, oceniają dowody i kierują akt oskarżenia do sądu
- Podczas rozprawy sądowej jako oskarżyciel publiczny, domagają się ukarania sprawcy przestępstwa, niejako reprezentując interes osoby pokrzywdzonej
- Możliwe jest, aby osoba doznająca przemocy została w sprawie oskarżycielem posiłkowym. Oznacza to, że ma prawo wglądu do akt sprawy, dostarczania nowych dowodów a podczas rozprawy – zadawania pytań i zgłaszania wniosków. Aby zostać oskarżycielem posiłkowym, osoba pokrzywdzona powinna złożyć oświadczenie. Można to zrobić do czasu rozpoczęcia przewodu sądowego na rozprawie głównej, czyli najpóźniej na pierwszej rozprawie, przed przystąpieniem do odczytania aktu oskarżenia.
- Mogą stosować środki zapobiegawcze
Mówiąc najprościej, środki zapobiegawcze stosuje się w sytuacji, kiedy z jednej strony, dowody są mocne i istnieje realna szansa na postawienie aktu oskarżenia, a z drugiej strony – istnieje niebezpieczeństwo utrudniania śledztwa i popełnienia kolejnego przestępstwa.
W takich sytuacjach, w celu ochrony osób pokrzywdzonych i prawidłowego przebiegu postępowania, prokurator może zastosować środek zapobiegawczy (np. dozór policyjny, zakaz kontaktu, nakaz opuszczenia wspólnie zamieszkiwanego lokalu). Środki te ustanawiane są na czas trwania postępowania (do momentu wydania wyroku/postanowienia). Jeśli zastosowany środek jest nieskuteczny (np. nadal dochodzi do przemocy), prokurator może zastosować inny. Decyzję o zastosowaniu środka zapobiegawczego podejmuje samodzielnie prokurator, nie jest potrzebny żaden formalny wniosek (oczywiście, jeśli osoba pokrzywdzona boi się o swoje bezpieczeństwo, warto, aby mówiła o tym prokuratorowi). Wyjątek stanowi tymczasowy areszt – o umieszczeniu w nim osoby podejrzanej decyduje sąd na wniosek prokuratora. Środki zapobiegawcze mogą być zastosowane dopiero po przedstawieniu zarzutów czyli gdy organ prowadzący postępowanie zbierze materiał dowodowy uprawdopodabniających popełnienie przestępstwa.
Istnieje też możliwość bezpośredniej rozmowy z prokuratorem – w każdej prokuraturze wyznaczone są tzw. godziny przyjęć interesantów.
Można podczas niej złożyć ustnie lub pisemnie zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa.
Autorka: Paula Klemińska