Policja

Policja jest służbą, która stoi na straży przestrzegania zasad prawa obowiązującego w Polsce, zapewnia też bezpieczeństwo w sytuacji bezpośredniego zdrowia i życia. W przypadku przemocy domowej można liczyć m. in. na następujące formy pomocy:

• interwencja w sytuacji bezpośredniego zagrożenia zdrowia i życia

W przypadku awantury domowej, sytuacji, w której osoba stosująca przemoc stwarza zagrożenie dla siebie lub innych, warto dzwonić pod numer alarmowy 112 i poprosić o interwencję policji.

W czasie rozmowy z dyspozytorem ważne jest podanie dokładnego adresu oraz informacji, co się dzieje. W sytuacji zagrożenia, grożenia zrobieniem krzywdy, znajdowania się osoby agresywnej pod wpływem alkoholu lub substancji psychoaktywnych itp. Warto o tym wprost dyspozytorowi powiedzieć. Jeśli to kolejny akt przemocy, warto mówić o tym, że to kolejna awantura i osoba zgłaszająca boi się o swoje bezpieczeństwo.

Rolą funkcjonariuszy w tej sytuacji jest ochrona zdrowia i życia, podejmowania działań niezbędnych do zapewnienia bezpieczeństwa. Dlatego często działania są krótkie, konkretne, skupione na tym, co tu i teraz oraz analizie czynników ryzyka (i tu przydatne mogą się okazać informacje o wcześniejszym zachowaniu osoby stosującej przemoc).

Policji nie wzywa się aby w miejscu zamieszkania przyjęli zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa lub zobaczyli jak wygląda dom po awanturze –  w tych sytuacjach warto zgłosić się bezpośrednio do komendy/komisariatu. Patrole policji służą zapewnieniu bezpieczeństwa.

Interweniujący funkcjonariusze mogą:

• Przeprowadzić rozmowę interwencyjną z osobą stosującą przemoc
• Jeśli zajdzie taka potrzeba, udzielić pierwszej pomocy przedmedycznej i/lub zapewnić pomoc medyczną wzywając karetkę pogotowia ratunkowego
• Jeśli osoba stosująca przemoc znajduje się pod wpływem alkoholu i stanowi zagrożenie dla osób najbliższych – zatrzymać ją do wytrzeźwienia, np. w izbie wytrzeźwień
• Jeśli zachodzi podejrzenie, że po wyjściu funkcjonariuszy osoba stosująca przemoc będzie ponownie stanowić zagrożenie dla najbliższych, policjanci mogą zatrzymać ją na czas do 48 godzin lub wydać 14-dniowy:
  • nakaz natychmiastowego opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia i zakaz zbliżania się do wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia, zwany (nakaz i zakaz);
  • zakaz zbliżania do osoby doznającej przemocy na wyrażoną w metrach odległość, zwany (zakaz zbliżania);
  • zakaz kontaktowania się z osobą doznającą przemocy domowej (zakaz kontaktowania);
  • zakaz wstępu na teren szkoły, placówki oświatowej, opiekuńczej lub artystycznej obiektu sportowego lub miejsca pracy, i przebywania na tym terenie, chyba że osoba stosująca przemoc jest tam zatrudniona lub pobiera naukę (zakaz wstępu).

W przypadku zatrzymania osoby stosującej przemoc można ją zwolnić wcześniej, jeśli ustaną powody zatrzymania (np. w ocenie policji nie będzie już stanowić zagrożenia). Czas 48 godzin służy zebraniu dowodów w sprawie. Na ich podstawie prokurator może przygotować akt oskarżenia i skierować sprawę do sądu. Na podstawie zebranych dowodów prokurator może też zastosować środek zapobiegawczy (np. dozór policyjny, zakaz kontaktowania się, nakaz opuszczenia mieszkania, tymczasowe aresztowanie). Środek zapobiegawczy służy ochronie osoby doznającej przemocy w czasie procesu-do momentu wyroku w sprawie.

• Poinformować osobę krzywdzoną o możliwych działaniach w sytuacji przemocy domowej oraz wszcząć procedurę „Niebieskie Karty” poprzez wypełnienie formularza Niebieska Karta-A

Ponadto interweniujący funkcjonariusze powinni:

• Zabezpieczyć dowody popełnienia przestępstwa
• Sporządzić notatkę z interwencji – może być ona później dowodem w sprawie
• Udzielić informacji o tym, kto interweniuje – imię i nazwisko, numer identyfikacyjny, nazwa i siedziba jednostki

Ponieważ zarówno notatka z interwencji, jak i zeznania policjantów mogą być dowodami, warto zapisywać datę i godzinę przyjazdu Policji oraz dane osób interweniujących

Jeśli po odjeździe funkcjonariuszy z miejsca zdarzenia ponownie dochodzi do awantury, osoba pokrzywdzona lub świadek ma prawo ponownie wezwać patrol Policji.

Warto pamiętać, że o tym jakie działania podjąć w czasie konkretnej interwencji decydują funkcjonariusze policji w porozumieniu z oficerem dyżurnym.

• Wydanie nakazu i/lub zakazów mających na celu zapewnienie bezpieczeństwa osobom krzywdzonymi, czyli:
  • Nakaz natychmiastowego opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia i zakaz zbliżania się̨ do wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia (nakaz i zakaz)
  • Zakaz zbliżania się̨ do osoby doznającej przemocy domowej na wyrażoną̨ w metrach odległość́ (zakaz zbliżania)
  • Zakaz kontaktowania się̨ z osobą doznającą przemocy domowej (zakaz kontaktowania)
  • Zakaz wstępu na teren szkoły, placówki oświatowej, opiekuńczej lub artystycznej, obiektu sportowego lub miejsca pracy, i przebywania na tym terenie (zakaz wstępu)

Policja (a wobec żołnierzy – Żandarmeria Wojskowa) ma prawo wydać wobec osoby, która stosuje przemoc i stanowi zagrożenie dla zdrowia i życia osoby doznającej przemocy, nakaz i/lub wymieniowe wyżej zakazy. Są one natychmiast wykonalne i obowiązują 14 dni. Ich przedłużenie możliwe jest w ramach postępowania przed sądem a podstawie art. 11a i art. 11aaa ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Więcej na ten temat można przeczytać w dziale z informacjami prawnymi (tutaj link).

W czasie tych 14 dni obwiązywania zakazu lub nakazu, policja ma obowiązek co najmniej trzykrotnie sprawdzić, czy nie są one naruszane.

• Wezwanie karetki i przyjazdu wraz z nią do miejsca zamieszkania rodziny w przypadku groźby samobójczej, kryzysu zdrowia psychicznego

Jeśli jakaś osoba zagraża swojemu życiu (chce/próbuje popełnić samobójstwo lub mówi, że to zaraz zrobi) albo zagraża życiu innych (i zagrożenie to jest związane prawdopodobnie z zaburzeniami psychicznymi) na miejsce zdarzenia można wezwać Policję i karetkę. Lekarz lub ratownik medyczny, oceniwszy stan zdrowia, może podjąć decyzję o zabraniu tej osoby do szpitala psychiatrycznego (nawet bez jej zgody). W szpitalu lekarz psychiatra podejmuje decyzję o zatrzymaniu tej osoby w szpitalu (nawet bez jej zgody) lub wypisaniu ze szpitala.

• Zabranie dzieci z rodziny, gdzie ich bezpieczeństwo jest zagrożone

Jeśli interweniujący policjanci w miejscu zamieszkania rodziny stwierdzą obecność dzieci, które nie mają zapewnionej opieki (np. rodzice/opiekunowie znajdują się pod wpływem alkoholu i nie ma w domu innej trzeźwej, dorosłej osoby najbliższej) lub ich zdrowie lub życie jest zagrożone, policjanci mogą podjąć decyzję o zabraniu dzieci z domu i umieszczeniu w rodzinie zastępczej lub placówce opiekuńczo-wychowawczej. W przypadku zagrożenia zdrowia i życia dzieci, funkcjonariusze powinni wezwać na miejsce karetkę i w porozumieniu z przedstawicielami ochrony zdrowia podjąć decyzję o zabraniu dzieci do szpitala na obserwację.

• Asysta Policji

Jeśli osoba doznająca przemocy chciałaby np. zabrać z domu swoje rzeczy lub wymienić zamki w drzwiach domu zajmowanego wspólnie z osobą stosującą przemoc, a obawia się o swoje bezpieczeństwo lub o to, że osoba stosująca przemoc oskarży ją później o kradzież; może poprosić Policję o asystę w tych działaniach. Asysta oznacza, że Policja sama nie wyłamuje zamków, ale jest obecna przy tych działaniach. Aby doszło do asysty warto wcześniej umówić się z funkcjonariuszami, np. z dzielnicowym

• Kim jest dzielnicowy? To taki Policjant „pierwszego kontaktu”. Każdy dzielnicowy ma wyznaczony pewien obszar (część miasta lub kilka wsi), które znajdują się pod jego pieczą. To do niego mieszkańcy tych terenów mogą zwracać się w pierwszej kolejności. Ma prawo wizytować środowisko i przeprowadzać wywiad w celu sprawdzenia, czy w rodzinie dochodzi do przemocy. To najczęściej on, z ramienia Policji, bierze udział w pracach grup diagnostyczno-pomocowych.
• Przyjęcie zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa

Policja może przyjąć zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa, pod nadzorem prokuratury prowadzi dochodzenie, przesłuchuje świadków, zabezpiecza dowody. Zawiadomienie składa się w najbliższej jednostce Policji.

• Wszczęcie procedury „Niebieskie Karty”

Policja jest jedną ze służb, której przedstawiciele mogą wszcząć procedurę „Niebieskie Karty”. Jak napisano powyżej, może mieć to miejsce podczas interwencji Policji. Można też w każdym innym momencie skontaktować się z Policją – najlepiej z dzielnicowym – i poprosić o wszczęcie procedury. Więcej o procedurze „Niebieskie Karty” można przeczytać tutaj (link do strony).

• Monitorowania sytuacji rodziny objętej procedurą „Niebieskie Karty” lub w czasie 9 miesięcy monitoringu po jej zakończeniu

Przedstawiciel Policji – w niemal wszystkich przypadkach jest to dzielnicowy – składa rodzinie wizyty sprawdzające bezpieczeństwo osoby doznającej przemocy w rodzinie. Częstotliwość tych wizyt ustala grupa diagnostyczno-pomocowa

Autorka: Paula Klemińska