Komisje działają na terenie każdej gminy/dzielnicy. Ich działania koncentrują się wokół profilaktyki uzależnień (czyli zapobiegania uzależnianiu się kolejnych osób) oraz przeciwdziałania negatywnym skutkom uzależnienia (wśród osób, które są już uzależnione).
Ponieważ uzależnienie od alkoholu stanowi jeden z czynników ryzyka w sytuacji przemocy, komisje koncentrują się w swoich działaniach także na jej przeciwdziałaniu.
Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych mogą:
- Wszcząć procedury „Niebieskie Karty”
Przedstawiciel Komisji, który podczas wykonywania obowiązków służbowych dowie się o przemocy w rodzinie wypełnia formularz Niebieska Karta – A wszczynając tym samym procedurę.
Przedstawiciel Komisji może brać też udział w pracach grupy diagnsostyczno-pomocowej. Więcej o procedurze „Niebieskie Karty” można przeczytać TUTAJ (tu link).
- Uruchamia procedurę zobowiązania do leczenia. Więcej o prawnych aspektach procedury można przeczytać TUTAJ (Link do prawnych odpowiedzi na pytania)
W Polsce istnieje możliwość zobowiązania osoby uzależnionej do leczenia Warto pamiętać, że nie jest to leczenie przymusowe.
Osoba uzależniona zawsze ma prawo odmówić udziału w terapii. Procedura ta może jednak przynieść pozytywne efekty np. wobec osób, na których „robią wrażenie” oficjalne pisma, wezwania, rozprawa sądowa, obecność kuratora sądowego itp.
Jak przebiega procedura zobowiązania do leczenia odwykowego?
- Złożenie do Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych wniosku o zobowiązanie do leczenie odwykowego
We wniosku należy wskazać dokładny adres zamieszkania osoby uzależnionej, opisać jak najdokładniej nadużywanie alkoholu (np. jak często pije, jaki alkohol, w jakich ilościach, jak zachowuje się pod wpływem alkoholu itp.). Ułatwia to Komisji diagnozę sytuacji. Wniosek może złożyć dowolna osoba (członek rodziny, sąsiad, znajomy) lub instytucja (np. pomoc społeczna, policja).
- Komisja bada sytuację opisaną we wniosku
Może to robić poprzez: rozmowę z osobą, która złożyła wniosek lub członkami rodziny osoby uzależnionej, kontakt z ośrodkiem pomocy społecznej, rozmowę z osobą, której wniosek dotyczy.
- Komisja motywuje osobę uzależnioną do kontaktu z placówką terapii uzależnień
Jeśli po zbadaniu sytuacji komisja dojdzie do przekonania, że osoba wskazana we wniosku jest uzależniona od alkoholu, motywuje tę osobę do podjęcia terapii i wskazuje placówki, w których można skorzystać z pomocy terapeuty
- Skierowanie osoby uzależnionej na badanie przez biegłych sądowych
Biegły ocenia, czy faktycznie badany jest uzależniony od alkoholu i wskazuje, jaki tryb leczenia jego zdaniem byłby najwłaściwszy (stacjonarny lub ambulatoryjny). Jeśli osoba uzależniona sama nie zgłosi się na badanie, zostanie tam doprowadzona przez funkcjonariuszy policji.
- Skierowanie do sądu wniosku o zobowiązanie do leczenia
Jeśli osoba uzależniona od alkoholu pomimo rozmów motywujących nie podejmie terapii i nie przestanie nadużywać alkoholu, komisja przekazuje sprawę do sądu.
- Sąd, po rozpoznaniu sprawy, wydaje postanowienie o zastosowaniu obowiązku poddania się leczeniu stacjonarnemu/ambulatoryjnemu
Obowiązek ten trwa 2 lata od momentu uprawomocnienia się postanowienia. Jeśli osoba uzależniona nie stawia się w terminie na leczenie, sąd może zarządzić przymusowe doprowadzenie jej do placówki odwykowej. Jeśli jednak osoba uzależniona nie będzie chciała kontynuować leczenia, nie ma możliwości prawnych ani organizacyjnych do zatrzymania pacjenta w zakładzie lecznictwa odwykowego wbrew jego woli.
Sąd może oddać osobę uzależnioną na okres 2 lat pod nadzór kuratora – jego rolą jest motywowanie do podjęcia leczenia. W przypadku niepodjęcia terapii, osobie objętej obowiązkiem nie grożą jednak żadne prawne konsekwencje.
Autorka: Paula Klemińska